Ciąg kominowy to pojęcie z którym prawdopodobnie każdy użytkownik kominka lub pieca na paliwo stałe spotkał się niejednokrotnie podczas użytkowania, czy instalacji pieca. Ciąg kominowy to w uproszczeniu wartość podciśnienia generowana w sposób naturalny lub sztuczny, która pozwala na skuteczne przemieszczanie się zużytego powietrza (w przypadku wentylacji) lub spalin (kominki, urządzenia grzewcze) na zewnątrz budynku. Zjawisko to nazywamy ciągiem kominowym, gdyż właśnie kominy są budowane w taki sposób, by wykorzystać naturalne czynniki wspomagające to zjawisko i to właśnie przez komin wyrzucane są spaliny.

W skrócie, od tego czy mamy poprawny ciąg kominowy w kominku, zależy jak sprawnie dymy powstające na skutek spalania drewna zostaną usunięte z budynku do atmosfery.

Sztucznie wytwarzany ciąg kominowy to efekt działania wentylatorów dachowych czy central wentylacyjnych, które wymuszają ruch powietrza z wnętrza budynku, poprzez specjalne kanały wentylacyjne, na zewnątrz. Coraz częściej wymuszone systemy wentylacyjne stosowane są w naszych domach, rzadko jednak spotyka się wymuszone systemy wspomagania ciągu w kanałach spalinowych i dymowych.

Odprowadzanie spalin z kominków i urządzeń na paliwa stałe to w zdecydowanej większości metoda grawitacyjna, dlatego też niezbędne jest dopilnowanie, by naturalne czynniki kreujące ciąg kominowy były w możliwie największym stopniu zapewnione.

Naturalny ciąg kominowy zależy od kilku czynników, między innymi:

– różnicy temperatur spalin i powietrza na zewnątrz budynku (naturalny wypór termiczny),

– wysokości komina i pola jego poprzecznego przekroju (wartość podciśnienia w przewodzie kominowym jest wprost proporcjonalna do obu tych zmiennych – im wyższy i szerszy komin – tym większa wartość ciągu kominowego),

– wiatru, który może powodować wytwarzanie dodatkowego podciśnienia w kominie lub, gdy jest opadający, cofać przepływ spalin z powrotem do budynku,

– konstrukcji komina (porowatość, przewężenia, uskoki, ocieplenie) oraz jego szczytu (położenie względem kalenicy)

– konstrukcji budynku (dachu) i usytuowania budynku względem drzew

– ukształtowania terenu

Niestety, z uwagi na to, iż znaczna część z wyżej wymienionych uwarunkowań jest związana z prawidłowym wykonaniem komina, czyli elementu budynku, który powstaje zanim możemy „przetestować”, czy ciąg kominowy który wytwarza jest wystarczający, bądź nie, warto dopilnować by proces konstrukcji i budowy komina przebiegał wedle zasad sztuki budowlanej.  W szczególności by spełniał wymagania dotyczące konstrukcji samego komina oraz jego usytuowania na dachu,  wynikające głównie z przepisów prawa.

Wiedząc już co to jest ciąg kominowy oraz jakie czynniki wpływają na jego wartość zastanówmy się co jest najczęstszą przyczyną zbyt małego ciągu kominowego oraz jakie są skutki takiego stanu rzeczy.

Podstawową przyczyną słabego ciągu kominowego jest niewłaściwa konstrukcja komina, jego zbyt mała wysokość lub zbyt mały przekrój poprzeczny (często spotyka się próby podłączania kominków do przewodów kominowych nie przeznaczonych do tego celu, które z zasady, posiadając niewielkie rozmiary będą utrudniać użytkowanie takich urządzeń). Podobnie, panująca moda na budowanie niewysokich domów skutkuje tym, iż kominy także nie osiągają optymalnych wysokości, z praktycznego punktu widzenia, minimalna wysokość komina, dla jego poprawnego funkcjonowania to ok 5m. Kolejną przyczyną problemów, jest niewłaściwe usytuowanie wylotu komina (często spotykany problem w przypadku rozłożystych domów oraz tych budowanych blisko siebie), niewłaściwie usytuowany wylot z komina często powoduje powstawanie układów nadciśnienia ponad nim oraz tworzy ryzyko zawirowań opływającego dach wiatru.

Przyczyny problemu z ciągiem kominowym

Kolejny problem związany z kominem, to jakość jego wykonania… należy pamiętać, iż im bardziej chropowata jest powierzchnia wewnętrzna komina (np. nierówno ułożone cegły, krzywizny) tym większe ryzyko słabego ciągu kominowego oraz jego pogarszania, gdyż sadze produkowane ze spalanego węgla czy drewna będą osadzać się na tych chropowatych ściankach i zawężać przekrój komina (oraz zwiększać ryzyko bardzo niebezpiecznego zjawiska, jakim jest zapalenie sadzy w kominie). Niestety nawet poprawnie wykonany komin nie zagwarantuje nam prawidłowego ciągu w kominku, jest jeszcze sporo czynników wpływających na jego wartość. Ogromnie ważną sprawą jest prawidłowo funkcjonująca wentylacja nawiewna do budynku, kominek, jako urządzenie o sporym apetycie na powietrze (przyjmuje się, iż spalanie 1kg suchego drewna wymaga dostarczenia ok 10m³ powietrza), wymaga skutecznego jego dostarczenia do komory spalania. W innym wypadku proces spalania będzie zakłócony i niepełny (co jest bardzo niebezpieczne, gdyż może prowadzić do produkowania tlenku węgla, tzw. czadu). Warto więc w odpowiedni sposób zadbać, by powietrze nie miało problemów z dostaniem się do komory spalania, za pomocą umieszczenia specjalnego przewodu nawiewnego w okolicach kominka (część kominków wyposażana jest w odpowiednie otwory do bezpośredniego podłączenia przewodu zasilającego w powietrze z zewnątrz), lub nawietrzaka wmurowanego, na przykład, nad oknem. Jeśli pomimo braku zainstalowanego przewodu doprowadzającego powietrze pod kominek (albo nawiewnika w kotłowni węglowej – co nawiasem mówiąc jest wymagane bezwzględnie przez prawo) ogień pali się bez większych zakłóceń, jest duże prawdopodobieństwo, iż powietrze do spalania zostało pobrane z innego otworu w budynku. Mniejszy kłopot, jeśli jest to kratka wywiewna w łazience, gorzej, gdy jest to przewód spalinowy z łazienkowego podgrzewacza wody (może to prowadzić do zaczadzenia mieszkańców). Nawiew do kominka jest szczególnie ważny jeśli jest on wyposażony w układ grzewczy DGP.

Kolejną, nie do końca zależną od konstrukcji komina, przyczyną niewłaściwego ciągu kominowego jest wiatr. Wiatry, zwłaszcza tzw. opadające mogą powodować cofnięcie się spalin do budynku (tzw. ciąg wsteczny), następuje to w wyniku zawirowań wiatru prowadzących do powstawania stref nadciśnienia w okolicach komina, które znacząco utrudniają jego prawidłowe funkcjonowanie. Oczywiście wiatr może być (i często jest) zdecydowanym sprzymierzeńcem ciągu kominowego – na przykład, wiatr boczny opływający komin (dodatkowo, jeśli jest ten wyposażony jest w nasadę kominową) powoduje powstanie podciśnienia w przewodzie kominowym, zwiększając znacząco ciąg.

Co ważne, wpływ wiatru na ciąg kominowy to nie tylko jego oddziaływanie na szczyt komina ponad dachem, ale także na cały budynek, napór wiatru po jednej stronie budynku powoduje powstanie nadciśnienia, a po drugiej jego stronie – podciśnienia, co czasem skutecznie zaburza funkcjonowanie wentylacji nawiewnej w budynku.

W końcu, przyczyną braku ciągu w kominie może być jego temperatura, jeśli ciąg znacząco poprawia się po pierwszych kilkunastu minutach palenia, może to oznaczać, iż wszystko jest  w porządku, a problemy z ciągiem to tylko kwestia zimnego komina.